Mãn kinh khiến chất lượng cuộc sống phụ nữ độ tuổi trung niên giảm sút đáng kể. Tuy nhiên, bằng những thay đổi tâm lý, những kiến thức nền vững vàng, phụ nữ hoàn toàn có thể tự kiểm soát các triệu chứng và bước qua giai đoạn mãn kinh một cách dễ dàng.
Tiền mãn kinh, mãn kinh được xem là một quá trình sinh học tự nhiên khi nồng độ estrogen và progesterone trong cơ thể bắt đầu giảm sút, do sự thay đổi chức năng của buồng trứng.
Trước khi bắt đầu giai đoạn mãn kinh, việc rụng trứng và sản sinh estrogen sẽ bắt đầu có dấu hiệu bất thường khiến estrogen giảm dần nhanh chóng, mức hormone kích thích nang trứng (FSH) tăng lên nhằm kích thích buồng trứng sản xuất nhiều estrogen hơn bù đắp cho lượng hao hụt và duy trì chu kỳ kinh nguyệt đều đặn.
Các chuyên gia khuyên rằng, không chỉ đơn giản áp dụng các phương pháp điều trị thông qua các liệu pháp thay thế hormone (HRT) hay sử dụng viên uống bổ sung phytoestrogen, phụ nữ giai đoạn này còn cần thay đổi tư tưởng, tâm lý và áp dụng lối sống khoa học hơn, nhằm bước qua thời kỳ mãn kinh một cách dễ dàng, sẵn sàng đối đầu với những thử thách và học cách thích nghi với cuộc sống tiền mãn kinh nhiều rối loạn.
Các giai đoạn của mãn kinh
Một quá trình mãn kinh được các chuyên gia chia thành 3 giai đoạn chính: tiền mãn kinh - mãn kinh - hậu mãn kinh. Trong đó:
- Mãn kinh chính thức bắt đầu kể từ 12 tháng tính từ ngày cuối của chu kỳ kinh nguyệt cuối cùng diễn ra. Đây là giai đoạn phụ nữ thường mất đi khả năng sinh sản. Mãn kinh cũng xuất hiện nhanh chóng khi chức năng buồng trứng không còn hoạt động hiệu quả hoặc sau các phẫu thuật cắt bỏ buồng trứng, sau hoá trị liệu nhằm chữa trị các bệnh liên quan đến ung thư.
- Hậu mãn kinh là giai đoạn cuối cùng của thời kỳ mãn kinh và thường kéo dài suốt phần đời còn lại của một phụ nữ. Trong các triệu chứng của giai đoạn này, triệu chứng điển hình thường liên quan đến loãng xương trong thời gian dài; trong khi các triệu chứng khác thường giảm đi sau 1 - 2 năm.
Các dấu hiệu và triệu chứng của thời kỳ mãn kinh
Nhiều phụ nữ may mắn không trải qua nhiều triệu chứng mãn kinh khó chịu, tuy nhiên hơn 50% phụ nữ còn lại thường xuyên phải đối mặt với các triệu chứng cụ thể như:- Các cơn bốc hoả: đây là một trong những triệu chứng xuất hiện sớm nhất khi nồng độ estrogen trong cơ thể giảm sút. Theo lý thuyết khoa học, khi estrogen được tiết ra ít hơn, mao mạch có xu hướng mở rộng bất thường, từ đó gây cảm giác nóng vùng mặt - cổ và ngực. Phụ nự có thể xuất hiện các cơn bốc hoả trong 1 - 5 năm hoặc lâu hơn.
- Đổ mồ hôi đêm và rối loạn giấc ngủ: các cơn bốc hoả và hiện tượng đổ mồ hôi đêm có thể gây ảnh hưởng đến giấc ngủ, khiến phụ nữ thức giấc vào đêm, khó ngủ trở lại cũng như khó đạt được giấc ngủ ngon. Ngủ ít và mất ngủ giai đoạn này cũng là một trong những nguyên nhân gây ảnh hưởng đến tâm lý và sức khoẻ ở phụ nữ.
- Những thay đổi hình thức: thời kỳ mãn kinh, chất béo có xu hướng tập trung nhiều ở vùng hông, đùi và bụng, khiến phụ nữ có xu hướng tăng cân không kiểm soát, mất độ gầy ngực, mỏng tóc… Bên cạnh đó, mặc dù nồng độ etsrogen giảm, cơ thể vẫn có khả năng sản xuất một lượng nhỏ hormone testosterone nam, dẫn đến việc xuất hiện của lông thô trên cằm, môi trên và ngực…
- Thay đổi cảm xúc/ tâm trạng: phụ nữ thời kỳ mãn kinh thường trở nên lo lắng, nhạy cảm, mệt mỏi, mau quên, đặc biệt là trầm cảm. Những thay đổi này không chỉ do ảnh hưởng từ sự biến động hormone trong cơ thể mà còn do những căng thẳng trong thời kỳ mãn kinh, triệu chứng mất ngủ, do ảnh hưởng từ bệnh tật gây ra.
- Giảm khả năng sinh sản và ham muốn tình dục: ngoài việc buồng trứng giảm chức năng và ngừng rụng trứng trong giai đoạn mãn kinh, khiến khả năng sinh sản ở phụ nữ giảm hoặc mất đi; phụ nữ giai đoạn này còn giảm nhu cầu và cảm xúc khi quan hệ do ảnh hưởng của việc giảm nồng độ estrogen và cả testosterone - một loại hormone tạo ra ham muốn tình dục ở cả nam giới và phụ nữ.
- Khô âm đạo: âm đạo khô thường xảy ra khi lượng estrogen giảm, các mô nằm trong âm đạo và niệu đạo có xu hướng mỏng đi, ít đàn hồi và giảm lượng dịch nhờn tiết ra, khiến âm đạo đôi khi còn có cảm giác ngứa, dễ nhiễm trùng, bao gồm cả nhiễm trùng đường tiểu. Những thay đổi này cũng là một trong những nguyên nhân khiến cho quan hệ tình dục trở nên không thoải mái, thậm chí gây đau đớn.
- Giảm mật độ xương: phụ nữ trung bình mất 25% khối lượng xương trong thời kỳ mãn kinh, gây ra chứng bệnh loãng xương, giòn xương, khiến xương dễ gãy.
- Tăng cao nguy cơ mắc bệnh tim mạch, đột quỵ: khi mức estrogen giảm, lượng cholesterol LDL tăng lên và mức cholesterol HDL giảm, từ đó hình thành các mảng xơ nhiều hơn trong động mạch, góp phần gây nên những cơn đau tim và đột quỵ.
- Da lão hoá, mất độ đàn hồi, nếp nhăn nhiều hơn, da thậm chí đôi khi còn xuất hiện mụn trứng cá.
- Sự thiếu hụt estrogen cũng ảnh hưởng đáng kể đến kích thước ngực và các mô hỗ trợ. Thời kỳ mãn kinh, ngực có thể xuất hiện vết rạn, giảm kích thước, hoặc chùng nhão vì có ít mô liên kết và ít mô tuyến vú hơn.
- Thay đổi hệ tiết niệu: khi niêm mạc mỏng đi kết hợp với khung xương chậu yếu hơn, phụ nữ thường có cảm giác muốn đi tiểu nhiều hơn. Các triệu chứng khác liên quan đến hệ tiết niệu có thể bao gồm cả nhiễm trùng bàng quang, đau tiểu, tiểu tiện cấp bách, đi tiểu thường xuyên vào ban đêm, tiểu mất kiểm soát.
Giải pháp nào cho các triệu chứng mãn kinh?
Rơi vào giai đoạn tiền mãn kinh, mãn kinh; đặc biệt khi các triệu chứng ngày càng rõ rệt và ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống, phụ nữ càng có xu hướng lo âu, buồn phiền, khiến chất lượng cuộc sống càng thêm giảm sút. Tuy nhiên trên thực tế, các triệu chứng tiền mãn kinh, mãn kinh hoàn toàn có thể cải thiện thông qua các hoạt động thể chất và bao gồm cả việc áp dụng các liệu pháp thay thế hay bổ sung hormone.Liệu pháp HRT: việc chọn lựa sử dụng hay không giải pháp này là một quyết định khá quan trọng liên quan cả về vấn đề mãn kinh và sức khoẻ phụ nữ. Giải pháp này thường kết hợp việc bổ sung một hoặc nhiều hormone nữ, thường là estrogen và progestin. Riêng trường hợp phụ nữ đã cắt bỏ tử cung, thường chỉ có thể điều trị bằng estrogen. Dù mang lại kết quả cao trong điều trị triệu chứng mãn kinh, nhiều nghiên cứu những năm gần đây chứng minh rằng HRT tiềm ẩn nhiều rủi ro làm tăng cao nguy cơ ung thư vú, ung thư tử cung, tăng bệnh tim mạch, đột quỵ, giảm trí nhớ ở phụ nữ trung niên.
Bổ sung phytoestrogen ( estrogen từ thực vật): vì những lo ngại về việc sử dụng HRT, các nghiên cứu khác đã được tiến hành nhằm tìm ra một giải pháp thay thế lý tưởng và hiệu quả tương đương. Theo đó, bổ sung phytoestrogen (estrogen thực vật) là một giải pháp hiệu quả, đặc biệt là nguồn phytoestrogen từ đậu nành. Không chỉ có nguồn gốc tự nhiên an toàn, phytoestrogen còn được chứng minh hỗ trợ giảm nguy cơ về bệnh tim mạch, huyết áp, giảm cholesterol xấu trong cơ thể, làm chậm lão hoá da, cải thiện vấn đề loãng xương… ở người sử dụng.
Những lời khuyên hữu ích giúp phụ nữ vượt qua giai đoạn mãn kinh dễ dàng
Dù rằng các triệu chứng tiền mãn kinh, mãn kinh có thể khiến cuộc sống ít nhiều đảo lộn, phụ nữ cần nhận ra rằng, đây hoàn toàn là một quá trình tự nhiên của cơ thể.Khi bước vào giai đoạn chuyển đổi giữa các thời điểm mãn kinh, điều quan trọng nhất phụ nữ nên làm là áp dụng một lối sống khoa học, lành mạnh, bao gồm cả việc cung cấp dưỡng chất (tăng cường rau xanh, củ quả, ngũ cốc, giảm chất béo, đồ ngọt và thực phẩm chế biến, bổ sung khoảng 1000mg canxi mỗi ngày, kết hợp sử dụng vitamin D...), tăng cường luyện tập thể dục thể thao, đặc biệt là các hoạt động như đi dạo, chạy bộ, đi xe đạp, bơi lội, khiêu vũ hoặc các hoạt động tiêu hao năng lượng khác. Như vậy không chỉ giúp nâng cao sức khoẻ mà còn giúp hỗ trợ giảm một số triệu chứng mãn kinh như các cơn bốc hoả, hiện tượng tăng cân, mất ngủ, rối loạn tâm trạng, giúp các giải pháp điều trị phát huy hiệu quả cao hơn, làm giảm các nguy cơ tác động xấu ảnh hưởng sức khoẻ lâu dài.
Bên cạnh đó, phụ nữ cũng nên tìm đến các chuyên gia, bác sĩ để được tư vấn, cung cấp những lời khuyên hữu ích; hướng dẫn chọn lựa và sử dụng sản phẩm hỗ trợ điều trị triệu chứng mãn kinh và nâng cao chất lượng cuộc sống hiệu quả hơn.
Nhận xét
Đăng nhận xét